پنج گاه نماز زرتشت در شبانه روز :

     زرتشت برای پیروانش پنج گاه نماز در شبانه روز تعیین کرد . بسیار جالب توجه است که نماز کیش باستان از حیث اوقات پنجگانه و سایر شرایط و آداب و رسوم شباهت زیادی به نماز مسلمانان دارد .

     اوقات نماز و شرایط آن در دین زرتشت « مزدیسنی » در شبانه روز پنج قسمت تقسیم شده و هر کدام به نام فرشته ای، نماز خواصی دارد .

1-   هاون گاه ، Havangah ، وقت آن از بر آمدن خورشید است تا نیمروز .

2-   رپیت وین گاه ، Repithwingah   ، موقع آن ظهر است تا3 تسو (ساعت) بعد از نیمروز .

3-  ازیرین گاه ، Oziringah  ، از سه ساعت بعد از ظهر شروع می شود . تا اول شب و پیدا شدن ستاره خاتمه می یابد .

4-   ایویس روتریمگاه ، Aiwisruthrmgah  ، وقت آن از اول شب است تا نیمه شب .

5-   اشهین گاه ، Ushahingah  ، وقت آن از نیمه شب است تا بر آمدن خورشید                         

در روایات داراب هرمزدیار چنین آمده : هاون گاه شش ساعت است ، رپیت گاه سه ساعت ازیرین گاه سه ساعت ، ایویس روتریمگاه شش ساعت و اشهین گاه نیز شش ساعت است . هاونی و رپیت وین و ازیرین و ایویس و اشهین پنج فرشتة نگهبان شب و روز هستند که هر یک از آنها را گروهی از ایزدان ، مانند مهر و رام و اردیبهشت و آذر و آپم نپات و ایزد آب و فروهر و اوپرتات و سروش و رشن و اشتاد همراهی می کنند .

شرایط نماز در دین زرتشت :

1-   پاک کردن تن از هر گونه کثافت و نجاست .

2-  پاک کردن لباس از هرگونه پلیدی ، نسا « تن مرده و لاشه حیوانات و هر چیزی که بدان پیوسته باشد » و هیرنسا  « چیزی است که از ذیروحی جدا شده باشد ، مانند خون ، ناخن ، موی و امثال آنها .

3-   در برداشتن  (1) سدره و کشتی (2)

4-   شستن دست و صورت که وضو نامیده می شود .

5-  پاک بودن جای نماز از هر گونه پلیدی و نسا و هیرنسا ( اطراف محل نماز تا چهل گام یا حداقل سه گام باید پاک و تمیز باشد .)

6-   محل نماز به زور از کسی گرفته نشده باشد یا از پول دزدی خریده نشده باشد .